Trzecia sesja I Synodu Diecezji Sosnowieckiej
Po uroczystej Eucharystii, rozpoczynającej sesję, członkowie Synodu przeszli do kaplicy parafialnej, gdzie odbyły się obrady. Prowadził je Ks. dr Kanclerz Cz. Tomczyk. Jako pierwszy zabrał głos Ks. dr Włodzimierz Skoczny – Rektor Seminarium Sosnowieckiego, mówiąc na temat zmian i korekt do projektów dokumentów synodalnych przedstawionych podczas poprzedniej Sesji Plenarnej Synodu. Następnie przedstawiono cztery nowe dokumenty. Pierwszy dotyczył duszpasterstwa ogólnego Diecezji Sosnowieckiej. Relacjonował go Ks. dr Karol Malasiewicz.
Pełna wartość Katechezy
Drugi dokument omawiany na Sesji (X dokum. Synodu), na temat posługi katechetycznej, przedłożył Ks dr Ryszard Adrjanek (tytuły naukowe zostały wymienione tylko wobec księży prezentujących dokumenty na 3-ciej sesji Synodu i Księdza Kanclerza – przyp. TW). Dokument ten ukazuje czym jest katecheza, jej źródło i cel oraz mówi o tych, którzy są za nią odpowiedzialni. A więc: „Katecheza jest wychowywaniem w wierze dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Obejmuje ona przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej w sposób systematyczny i całościowy (…).
Celem katechezy jest doprowadzenie człowieka do wspólnoty i najgłębszej przyjaźni z Chrystusem, który jest drogą do miłości Ojca w Duchu Świętym i do uczestnictwa w życiu Trójcy Przenajświętszej (…). Realizacja tego celu dokonywana jest poprzez: pogłębianie wiary, wychowanie liturgiczne, formację moralną, wychowanie do życia wspólnotowego, wychowanie do modlitwy, wprowadzenie do misji (…).
Zasadniczym źródłem katechezy jest Słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym i Tradycji. Objawia się ono i jest przeżywane w liturgii, w życiu Kościoła, szczególnie zaś w życiu świętych i sprawiedliwych (…).
Katecheza powinna przedstawiać i przekazywać całą prawdę objawioną. Integralne przedstawianie orędzia w katechezie powinno być: - chrystocentryczne, - trynitarne, - eklezjalne, - egzystencjalne” („Biuletyn Synodalny”, nr13 – Październik – 2004, nry w dokumencie o katechezie: 1-5).
Później przedstawione jest nauczanie religii w szkole, które winno wypełniać zadania zarówno postawione przez Kościół, jak i cele wyznaczone przez szkołę. Nauka religii w szkole nie wyczerpuje jednak w pełni zadań stawianych przez katechezę, dlatego konieczne jest jej uzupełnienie katechezą w rodzinie i w parafii. Spotkania parafialne powinny uzupełniać nauczanie religijne w szkole głównie w wymiarze wtajemniczenia i wychowania. Katechezą parafialną mają być objęci, nie tylko dzieci i młodzież, ale także dorośli. Ukazana jest też rola szkół katolickich, jako ważnych ośrodków formacji intelektualnej i moralnej młodego pokolenia.
W dalszej części dokument koncentruje się na osobach nauczających, podając ich status prawny, zarówno od strony prawa oświatowego i kościelnego. Przedstawiona jest w nim także sprawa kształcenia i formacji katechetów. Czytamy tu m.in.: „Pracy katechety nie można uważać za zwykłą pracę zawodową. Jest ona powołaniem i zarazem misją. Katecheta nie jest tylko nauczycielem, ale także wychowawcą i świadkiem wiary” („Biuletyn Synodalny”, jw., nr 33).
Są tu także dwa aneksy dotyczące przygotowania do I Komunii Świętej i Sakramentu Bierzmowania. Dokument powołuje się na niezbędne dokumenty Kościoła i prawa oświatowego.
Po prezentacji dokumentu odbyła się dyskusja i głosowanie nad przyjęciem projektu (jak po każdym kolejnym).
Wokół małżeństwa i rodziny
Trzeci dokument przybliżył Ks. dr Andrzej Cieślik – Duszpasterstwo Rodzin. W pierwszym punkcie dokumentu znajduje się krótka definicja czym jest małżeństwo i rodzina. A więc m.in.: „Głęboka wspólnota życia i miłości małżeńskiej, ustanowiona przez Stwórcę i unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie mężczyzny i kobiety. Sam Bóg jest twórcą małżeństwa obdarzonego różnymi dobrami i celami (por. KDK 48, KKK 1603) (…). Podstawowymi celami małżeństwa są tworzenie trwałego związku małżeńskiego oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa. Rodzice, ponieważ dali życie dzieciom, w najwyższym stopniu są zobowiązani do wychowania potomstwa i dlatego muszą być uznani za pierwszych i głównych wychowawców. Rodzina jest również pierwszą i żywotną komórką społeczeństwa oraz posiada swoje miejsce w życiu i misji Kościoła poprzez udział w prorockiej, kapłańskiej i królewskiej misji Chrystusa. Stanowi ona społeczność suwerenną, wobec której państwo i Kościół winny świadczyć pomoc z zachowaniem zasady pomocniczości” („Biuletyn Synodalny”, jw., nr 1 w dokumencie „Duszpasterstwo Rodzin”).
Następne punkty dotyczą struktury Duszpasterstwa Rodzin, która przedstawia się w zarysie następująco: biskup diecezjalny, jako odpowiedzialny za Duszpasterstwo; Diecezjalny Duszpasterz Rodzin i Wydział Duszpasterstwa Rodzin, który w imieniu biskupa się tym Duszpasterstwem zajmuje; Dekanalny Duszpasterz Rodzin – na terenie każdego dekanatu (do jego zadań należy przede wszystkim organizowanie i troska o przygotowanie bliższe do małżeństwa w dekanacie, czuwanie nad pracą dekanalnych i parafialnych poradni życia rodzinnego i ich wizytowanie oraz inne). Drugą część struktury Duszpasterstwa stanowi działalność osób świeckich. Biskup ord. powołuje diecezjalnych doradców życia rodzinnego (w tej chwili jest to jedna osoba) – muszą oni spełniać odpowiednie wymagania (zgodne z Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin). Jest sugestia, by w każdym dekanacie oraz parafii powyżej 5 tysięcy osób działała poradnia życia rodzinnego, służąca pomocą nie tylko narzeczonym ale i małżonkom (pkt nr 8). Następnie – istnieje Diecezjalne Studium Życia Rodzinnego, które kształci doradców życia rodzinnego. W tym roku rozpoczęło – po przerwie – działalność. Działa również Diecezjalne Centrum Służby Rodzinie i Życiu.
Najwięcej uwagi w dokumencie zwrócono na sprawę przygotowania bliższego do małżeństwa. W tym roku, zgodnie z Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, rozpoczął się kurs rocznej katechezy parafialnej dla pierwszych klas szkół ponadgimnazjalnych. Jest to przygotowanie, nawiązujące do tego, co jest zawarte w dokumencie o katechezie – tzn. katecheza przygotowująca do Sakramentów odbywa się przy parafii: do Pierwszej Komunii Świętej i Sakramentu Bierzmowania już mamy: „Budujemy kolejny etap – katechezę przygotowującą do małżeństwa”. Ksiądz Prelegent zwrócił też uwagę na punkt (o którym powinni pamiętać także narzeczeni - przyp. TW), mówiący, iż: „Żadnemu duszpasterzowi nie wolno, bez ważnej przyczyny, zwalniać narzeczonych z obowiązku odbycia odpowiedniego przygotowania do małżeństwa” (jw., w nrze 18). Dalej w dokumencie mowa jest o sytuacjach małżonków znajdujących się w sytuacjach trudnych i nieprawidłowych, ze szczególnym uwzględnieniem Duszpasterstwa Małżeństw Niesakramentalnych. Podjęta jest również kwestia obrony ludzkiego życia od poczęcia: „Co (…) w związku z ostatnimi wydarzeniami w parlamencie i w mediach jest rzeczą ważną, która powraca i która będzie się domagała szczególnej troski”. Dokument wskazuje jak należy postępować, by przedmiot tej troski był w sposób właściwy realizowany.
W dyskusji członkowie Synodu, ustosunkowując się do tego dokumentu zauważyli m.in., że są prowadzone w naszej Diecezji (od 9 lat) również przygotowania do Sakramentu Małżeństwa w formie tzw. wieczorów dla zakochanych, bądź rekolekcji dla narzeczonych, w oparciu o program opracowany przez Ruch Spotkań Małżeńskich – obecnie międzynarodowe stowarzyszenie wiernych na prawie papieskim (mówił Pan A. Kędziorski, Koordynator tego Ruchu w Diec. Sosnowieckiej, z Parafii MB Nieustającej Pomocy – Osiedle Stałe – Jaworzno). W roku 2003 poprawiony program (tego stowarzyszenia) zyskał aprobatę Rady Episkopatu Polski ds. Rodziny i został uznany, jako spełniający wymogi skróconej katechezy przedmałżeńskiej lub przygotowania bezpośredniego. Z tego względu został podniesiony postulat, by w dokumencie uwzględnić omawianą działalność Ruchu. W odpowiedzi Ksiądz Doktor, prezentujący dokument 3-ci, uznał za słuszne wpisanie proponowanych, do punktów 14 i 15 dokumentu, treści.
Zauważył on też, iż w naszej Diecezji funkcjonowały i jeszcze, z konieczności, przez kilka lat będą funkcjonować trzy różne tradycje przygotowania do małżeństwa. Szansa ujednolicenia tych tradycji powstanie: „Dopiero wtedy, kiedy pokolenie dzisiejszych siedemnastolatków, wchodzących w przygotowanie dalsze do małżeństwa, wejdzie w wiek zawierania małżeństw, czyli za 5, 6, 7 lat – i do tego to zmierza”.
Pan Ślęzak z Parafii pw. Św. Barbary w Sosnowcu podkreślił z kolei działalność w naszej Diecezji organizacji Kościół Domowy /cdn./.
Oprac. Tomasz Wilczyński